Miód jest naturalną słodką substancją wytworzoną przez pszczoły (Apis mellifera) z nektaru roślin lub wydzielin owadów wysysających soki z żywych części roślin, które pszczoły zbierają, przebierają przez łączenie ze specyficznymi substancjami własnymi, składają, odwadniają, gromadzą i pozostawiają do dojrzewania w plastrach. Produkt ten może być płynny (patoka), lepki, lub skrystalizowany (krupiec).

W zależności od surowca, z jakiego powstał miód, wyróżnia się miody:

- nektarowe (kwiatowe),

- spadziowe,

- mieszane (nektarowo-spadziowe lub spadziowo-nektarowe).

Miód może mieć konsystencję gęstego płynu lub stałą, a barwę od białej, poprzez jasnożółtą aż do brunatno-brązowej.

Pszczoły (rorbotnice) znoszą do ula nektar kwiatowy lub spadź. Pszczoły nielotne przenoszą kilkakrotnie podany nektar z języczka do wola miodowego, wzbogacając go przy tym o enzymy. Pod wpływem tych enzymów i kwasu mrówkowego (HCOOH) sacharoza przekształca się w przewodzie pokarmowym pszczoły w glukozę i fruktozę – tak otrzymana substancja jest składana w komórkach plastra. Następnie, aby zapobiec w późniejszym okresie fermentacji, odparowywana jest woda do zawartości ok. 17%-20%. Dojrzały miód pszczoły zasklepiają woskowymi wieczkami.

Miód składa się przede wszystkim z cukrów prostych: glukozy (~34%), fruktozy (~39%) oraz maltozy (7,3%). Dalsze składniki miodu to białka, enzymy (inhibina), kwasy organiczne, olejki eteryczne, witaminy i barwniki. W 100 g miodu znajduje się ok. 16 mg fosforu, 5 mg wapnia, 5 mg magnezu, 0.9 mg żelaza, oraz wanad, molibden, nikiel, fluor, bor, kobalt, bar, pallad, wolfram, glin, cynk, cyna i inne mikroelementy. Miód zawiera również witaminy: A, B1, B2, B6, B12, C, oraz białko typu globulin i albumin, kwas foliowy, kwas pantotenowy i biotynę. Ważnym składnikiem miodu są ziarna pyłku roślin, z których został zebrany nektar.

Głównym czynnikiem wpływającym na smak miodu są kwasy organiczne, przede wszystkim: glukonowy, jabłkowy i cytrynowy. Zasadniczą grupą związków decydującą o smaku i aromacie miodu są olejki eteryczne pochodzące z nektaru. Łącznie z miodu wyodrębniono ponad 50 substancji aromatycznych, wśród których znajdują się wyższe alkohole alifatyczne, aldehydy i ketony, a także estry i związki polifenolowe.

O barwie miodu decydują natomiast barwniki. Największe znaczenie mają karotenoidy, głównie β-karoten i ksantofil. Spośród białek występujących w miodzie ważną rolę biologiczną spełniają enzymy pochodzące głównie z gruczołów ślinowych pszczół. Najważniejsze to: inwertaza, która powoduje rozpad sacharozy do glukozy i fruktozy, α-amylaza i β-amylaza, prowadzące do przemiany polisacharydów do dekstryn, a następnie do cukrów prostych; oksydaza glukozy powodująca utlenianie glukozy do kwasu glukonowego. W reakcji tej powstaje nadtlenek wodoru – związek o właściwościach antyseptycznych.